Schrijftip - Leer echt lezen met George Saunders

Kort en krachtig: elke ploeterende schrijver MOET Een duik in een vijver in de regen van George Saunders lezen. Ik leg je graag uit waarom.

Ik heb aardig wat boeken over schrijven gelezen. Eentje daarvan heeft mijn kijk op schrijven echt ingrijpend veranderd: Een duik in een vijver in de regen van George Saunders. In tegenstelling tot andere boeken is dit geen droog handboek met regels en voorschriften. Nee, dit boek leert je vooral Lezen, met een hoofdletter -L. Samen met Saunders zet je je tanden in klassiekers van oude Russen als Tsjechov, Tolstoj en Toergenjev. Je leert spelenderwijs hoe de psyche van de lezer in elkaar steekt, en hoe deze giganten daar op inspelen met hun verhalen. Wat maakt dat je een verhaal blijft lezen? Wat zorgt ervoor dat een zin spannend blijft? Saunders leert je kijken naar verhalen zoals een horlogemaker naar een uurwerk kijkt: elk radertje heeft een functie. Door zijn stap-voor-stap analyses van klassiekers leer je niet alleen de logica achter goed proza te begrijpen, maar ook hoe je het zelf kunt toepassen.

Saunders introduceert een briljant concept dat hij het 'kruiwagentje van de lezer' noemt. Elke zin moet de lezer iets geven om in zijn kruiwagen mee te nemen. Iets dat hen verder de tekst in duwt — een vraag, een hint, een belofte van iets wat nog moet komen. In plaats van lezers te overladen met informatie, leer je hoe je hen nieuwsgierig kunt maken door dingen NIET te vertellen. Je hoeft niet alles uit te leggen; de lezer wil zelf puzzelen en committeert zich zo aan je verhaal. Dat besef bevrijd je van de drang om alles te verklaren – je weet wel, 'show, don't tell'. Lees dit boek en je begaat die fout nooit meer.

Je hebt misschien al eens gehoord over 'Het geweer van Tjechov': als er in het eerste bedrijf een geweer aan de muur hangt, moet het in het derde bedrijf afgaan. Eigenlijk is het andersom; als in het derde bedrijf een geweer afgaat, dan hing die in het eerste bedrijf al aan de muur. Saunders gaat dieper in op deze wetmatigheid. Het gaat niet alleen om 'plant en oogst' — het is een kwestie van beloftes doen en die beloftes inlossen. Elk detail moet iets betekenen, elke actie komt ergens uit voort. Door dit principe op je eigen verhalen toe te passen, dwing je jezelf strakker te schrijven. Niets mag zomaar decor zijn of ineens uit de lucht komen vallen. Elk detail moet er toe doen, schuren, wringen of vooruitwijzen. Is iets niet functioneel, niet bijdragend aan de vertelling? Schrappen!

En dat zijn nog maar twee van de belangrijke lessen die ik geleerd heb uit dit boek. Tot slot een derde les, eentje waarvan ik merk dat die vaak zeer doet bij schrijvers, beginnend of ervaren. Saunders laat je zien hoe je als schrijver tegen jezelf kunt liegen. "Dit werkt vast wel," zeg je tegen jezelf, trots op je eigen spitsvondigheid en prachtige zinnen. "Die proeflezer heeft écht niet begrepen hoe het werkt." Herkenbaar?
Wakeup call: het gaat er niet om wat JIJ vindt, het enige wat telt is de beleving van de lezer. Iets werkt UITSLUITEND als de lezer het zo ervaart. Slecht voor je ego, goed voor je schrijfvaardigheid. Saunders herinnert je eraan dat schrijven een ambacht is, hard werk, geen mystieke bezigheid. Als een zin saai is, is dat jouw fout. Als een lezer verveeld is, heb jij gefaald. Die eerlijkheid is pijnlijk, maar noodzakelijk voor elke schrijver die serieus beter wil worden.

Beter schrijven begint met beter lezen. Door Saunders' benadering leer je teksten lezen met een scherp analytisch oog. Je gaat zien WAAROM een verhaal je raakt of verveelt. Dit transformeert je van een passieve lezer naar een actieve deelnemer, een partner van de schrijver, samen op weg in een fantastisch verhaal. Dit bewustzijn neem je onvermijdelijk mee in je eigen werk.

Nee, ik heb geen aandelen in de firma Saunders. Uit de grond van mijn hart: wil je beter gaan schrijven? Lees dan dit boek. Het is ook nog eens erg leuk, Saunders is niet voor niets een van de beste kortverhalenschrijvers van onze tijd!

Vond je deze tekst leuk? Deze schrijver wil graag meer lezers. Je kunt hem/haar op de volgende manieren helpen:
- Geef hierboven een hartje. Meer hartjes betekent meer lezers voor deze tekst.
- Laat hier beneden een reactie achter. Ook dit trekt weer nieuwe lezers aan.
- Stuur dit verhaal naar iemand die van lezen houdt.
Namens de schrijver: heel erg bedankt voor je hulp!! ❤